علوم ومهندسی آبخیز رشته ای است که هدف آن شناخت جامع حوزه آبخیز از نظر پتانسیل ها و محدودیت ها و در نهایت مدیریت جامع منابع آب و خاک با استفاده از روش های مدیریتی، بیولوژیک و فنی و مهندسی و مرتبط با محور قرار دادن آبخیزنشین یا انسان می باشد. این رشته به گونه ای برنامه ریزی شده است که دانش آموختگان قادر خواهند بود بعد از فراغت از تحصیل در مراکز تحقیقاتی و اجرایی در زمینه تهیه طرح های آبخیزداری، طراحی و اجرای سازه های مکانیکی و بیومکانیک، کنترل حرکات توده ای زمین، مدیریت سیلاب ها، خشکسالی ها، آبخیزداری شهری و سایر برنامه های مدیریت حوزه آبخیز فعالیت کنند.

در گرایش مرتعداری، دانش آموختگان بینش و آگاهی لازم در زمینه‌های شناخت سیمای سرزمین، اکوسیستم مراتع و روابط بین اجرای تشکیل‌‌دهنده آن (عوامل محیطی و پوشش گیاهی)، حفاظت، بهره‌برداری و اصلاح مراتع، مبارزه با فرسایش، خشکسالی و کنترل گرد و غبار، و توانمندی بهره برداری اقتصادی از اکوسیستم مرتعی مانند برداشت و فرآوری گیاهان اقتصادی را به دست می‌آورند. فارغ‌التحصیلان این رشته قادر خواهند بود در زمینه طرح‌های مرتع‌داری، طراحی و اجرای برنامه‌های اصلاحی بیولوژیک و بیومکانیک جهت بازیابی اکوسیستم های مرتعی، تعیین پتانسیل مراتع برای استفاده‌های چند منظوره مانند زنبورداری و گیاهان دارویی-صنعتی و سایر برنامه‌های مدیریت مراتع فعالیت کنند.

در گرایش بیابان‌زدایی، نظر به گسترگی اکوسیستم‌های شکننده مناطق بیابانی کشور و اینکه این مناطق بدلایل عدیده (عوامل انسانی و عوامل طبیعی) تحت تخریب سرزمین و بیابان‌زایی قرار گرفته‌اند، آشنا نمودن دانشجویان به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر بیابان‌زایی و آینده‌نگری موضوع و تلفیق معیارها و شاخص‌ها در راستای عملیاتی نمودن راهکارهای مقابله با پدیده بیابان‌زایی، فرسایش بادی، گردوغبار و کاهش اثرات ناشی از پدیده خشکسالی از اهداف اصلی این تخصص می باشد.

فارغ‌التحصیلان گروه می‌توانند در مراکز تحقیقاتی و ادارات منابع طبیعی و همچنین سازمان‌های مرتبط با منابع طبیعی شامل وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو، سازمان محیط زیست، وزارت کشور و شهرداری ها به کار مشغول شوند. همچنین شرکت‌های مهندسین مشاور منابع طبیعی، عمران، کشاورزی و محیط زیست نیز از دیگر مواردی هستند که فارغ التحصیلان می‌توانند در آنها فعالیت کنند. 

نشریه مرتع و آبخیزداری (https://jrwm.ut.ac.ir) توسط گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی دانشگاه تهران مدیریت می شود. این نشریه با داشتن درجه اعتبار علمی-پژوهشی از کمیسیون بررسی نشریات کشور وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به شکل فصلنامه و به زبان فارسی منتشر می شود. هم اکنون این مجله با سال ها سابقه انتشار منظم دارای اعتبار ویژه ای در بین مجلات منتشر شده در زمینه مرتعداری و آبخیزداری است. نشریه مرتع و آبخیزداری با داشتن هیئت تحریریه شناخته شده ملی متشکل از اساتید ایرانی بنام دانشگاه های داخل، یک مجله معتبر علمی به شمار می رود.