جنگل داری هوشمند اقلیم محور راهکاری اساسی برای برون رفت از معضل تغییر اقلیم

25 12 2024 15:23

کد خبر : 31093616

تعداد بازدید : 13

سرپرست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران گفت: برای برون رفت چالش‌های زیست محیطی موضوع مدیریت منابع طبیعی هوشمند اقلیم محور یا جنگل داری هوشمند یک راهکار اساسی است.

به گزارش روابط عمومی دانشکدگان، دکتر "مقداد جورغلامی"صبح امروز سه شنبه چهارم دی در هفتاد و دومین بزرگداشت استاد کریم ساعی پدر علوم منابع طبیعی ایران و افتتاحیه ششمین همایش ملی جنگل ایران که در تالار امام خمینی (ره) دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی برگزار شد، با بیان اینکه استاد کریم ساعی، بنیانگذار علوم نوین منابع طبیعی و تشکیلات جنگلبانی در ایران یکی از نوابغ و نوادر عصر ما به حساب می‌آید، اظهار کرد: که پس از گذشت 7 دهه، هنوز میراث آن استاد برجسته در ساختارسازی، آموزش و پژوهش هدفمند منابع طبیعی و احیای عرصه‌های طبیعی و جنگلکاری سرلوحه بسیاری از امور است. آنجایی که اداره کوچک در دل وزارت کشاورزی به نهادی تنومند تخصصی تبدیل شده و تلاش‌های آموزشی او در دانشکده کشاورزی آن زمان، تبدیل به دانشکده منابع طبیعی شده است.

وی افزود استاد کریم ساعی، موسس رشته جنگلداری در ایران، پایه گذار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران و بانی ساخت بوستان ساعی بود. او نخستین کسی بود که برای جنگل کاری و توسعه فضای سبز تهران نقش مثبتی ایفا کرد. 
دکتر جورغلامی با بیان اینکه این مراسم فرصتی است تا بتوان به ارایه دیدگاه های مرتبط با حکمرانی و مدیریت پایدار منابع طبیعی کشور عزیزمان بپردازیم که میراث استاد کریم ساعی است، افزود: یکی از ذی نفعان کلیدی در نظام حکمرانی منابع طبیعی جوامع محلی هستند که مشارکت جامعه محلی در امور حکمرانی منابع طبیعی یک الزام است و باید تلاش نمود بسترهای لازم جهت مشارکت فعالانه جامعه محلی از جمله توانمندسازی بهره برداران منابع طبیعی فراهم گردد.  
دکتر جورغلامی تصریح کرد با توجه به سیاست‌های ابلاغی توسعه دریامحور و سیاست‌های کلی محیط زیست از سوی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و تاکید ایشان بر سیاست گذاری یکپارچه امور دریایی و تقسیم کار ملی و مدیریت چابک، تحقق این امر، مستلزم خروج از بخشی نگری در امور حکمرانی منابع طبیعی و تاکید بر همکاری‌های بین بخشی و بکارگیری از ظرفیت کلیه ذی نفعان است. 
وی با بیان اینکه موضوع بعدی که منابع طبیعی و محیط زیست کشور عزیزمان را با چالش هایی همراه نموده است بحث تغییرات اقلیمی است، یادآور شد :که راهکار آن مدیریت منابع طبیعی هوشمند اقلیم محور و جنگلداری هوشمند اقلیم محور است. این مقام مسؤول یادآور شد مدیریت منابع طبیعی هوشمند اقلیم محور، مدیریت و حکمرانی منابع طبیعی سازگار پایدار برای حفاظت و افزایش پتانسیل جنگل‌ها و مراتع برای سازگاری با تغییرات آب و هوا و کاهش آن است. دکتر جورغلامی تصریح کرد که اقدام سازمان منابع طبیعی در خصوص «طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت» که مورد تاکید جدی مقام معظم رهبری نیز هست در همین راستا قلمداد می شود که انشا... با مشارکت همه ذینفعان و دست اندرکاران به سرانجام مطلوب برسد.  
سرپرست دانشکده منابع طبیعی دو چالش مهم در مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست کشور را ناکافی بودن نیروی انسانی در اختیار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری و سازمان حفاظت محیط زیست کشور و دیگری عدم تأمین اعتبارات کافی و به‌هنگام برای این سازمان برشمردند و تاکید کرد :که حفاظت، صیانت، نظارت و ارزیابی بالغ بر ۱۳۵ میلیون هکتار عرصه منابع طبیعی کشور با این تعداد پرسنل میسر نیست.


​​​​​​​

وی با بیان اینکه قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۳ـ ۱۴۰۷) نیز سازمان منابع طبیعی را به اجرایی کردن عملیات آبخیزداری و آبخوان داری به میزان 20 میلیون هکتار، کاهش سطح کانون‌های بحرانی فرسایش بادی به میزان 20 درصد، مدیریت، حفظ و احیا و توسعه مراتع کشور به میزان ۲۰ میلیون هکتار از مراتع و افزایش ضریب پوشش حفاظت از جنگل‌ها و مراتع به میزان 20 درصد تا پایان برنامه مکلف کرده است، اشاره نمود: که در صورتی که این میزان از اقدامات آبخیزداری با نگاه برنامه‌محوری عملیاتی شود؛ می‌توان انتظار جبران شدن کسری آبخوان‌های کشور را در عرض سه تا چهارسال آینده را داشت.

وی تصریح کرد :که بر اساس مطالعات معاونت آبخیزداری سازمان منابع طبیعی کشور برای اجرای کامل این طرح‌ها به بیش از 70 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است که با میزان اعتبارات موجود در بخش منابع طبیعی کشور اجرای این سطح از طرح‌های آبخیزداری و احیای پوشش گیاهی مراتع عملاً امکان پذیر نیست.  

دکتر جورغلامی بیان داشت: که ایجاد کانال‌های جدید تأمین مالی با تاکید بر مشارکت فعال ظرفیت جامعه محلی (بر اساس ماده ۲۹ قانون احکام دائمی کشور)، احیای مسئولیت اجتماعی شرکت‌های تابعه وزارت نفت و صمت (با توجه ماده ۳۸ برنامه هفتم توسعه کشور)، مشارکت دادن پایدار، مستمر و قانونمند دانشجویان و دانش آموختگان رشته‌های منابع طبیعی و هماهنگی‌های بین‌بخشی با ارگان‌ها، نهادها و سایر دستگاه‌های اجرایی کشور ضروری است که این امر با تقویت همکاری‌های فرابخشی و خروج از بخشی نگری و اصلاح و بازنگری قوانین موجود در حکمرانی و مدیریت پایدار منابع طبیعی کشور محقق می‌شود. 

وی با بیان اینکه دانشکده‌های منابع طبیعی در استان‌های مختلف کشور و وجود ظرفیت و سرمایه‌های انسانی ارزشمند علمی، به عنوان شریک اجتماعی حل مسائل منابع طبیعی است، یاد آور شد : که باور داریم که باید ارتباط مؤثر و پایدار دانشگاه‌ها با سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از طریق واگذاری نظارت و ارزیابی طرح‌ها و پروژه‌های منابع طبیعی به دانشجویان و دانش آموختگان رشته‌های منابع طبیعی ادامه یابد.

دکتر جورغلامی ادامه داد: که دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران با بدنه ۶۰ نفره هیأت علمی و اساتید پیشکسوت که تولید علوم منابع طبیعی را مدیون آنها هستیم و همچنین با حضور حدود ۱۰۰۰ نفر دانشجوی تحصیلات تکمیلی، بدون شک این افراد می‌توانند در کنار بخش تحقیقات منابع طبیعی و اجرا قرار گیرند و این مسائل را حل کنند. 

سرپرست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران گفت: فصل مشترک و سند افتخار دیگر همکاری های فی مابین دانشکده منابع طبیعی و سازمان منابع طبیعی، مدیریت دو ایستگاه آموزشی و پژوهشی جنگل خیرود به مساحت 8 هزار هکتار و ایستگاه آموزشی و پژوهشی طالقان است. وی تصریح کرد: کل سطح جنگل‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس، کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و ساری حدود 14 هزار هکتار است که کمتر از 7/0 درصد سطح جنگل‌های شمال را شامل می‌شود و افزود که این جنگل از ضروریات مهم برای دانشکده منابع طبیعی است زیرا در صورت فقدان جنگل آموزشی و پژوهشی، همانند دانشگاه علوم پزشکی فاقد بیمارستان و آموزش‌های بالینی و امکانات پژوهشی خواهد بود.  

وی یادآور شد: که تاسیس اولین پارک تغییر اقلیم در خاورمیانه در منطقه طالقان با همکاری مشترک سازمان و دانشکده در حال پیگیری است.  
دکتر جورغلامی با یادآوری ماده ۱۹ و ۲۳ قانون افزایش بهره وری کشاورزی و منابع طبیعی؛ مطالبه جدی دانشگاه‌ها را در هدفمند نمودن دوره‌های مهارتی و بستر ساز اشتغال و توسعه کارافرینی در دانشجویان رشته‌های منابع طبیعی در حوزه اشتغال، مهارت آموزی و کارورزی دانشجویان و به منظور تقویت جنبه کارآفرینی در رشته‌های کشاورزی و منابع طبیعی از سازمان منابع طبیعی، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت جهاد کشاورزی برشمرد.

دکتر جورغلامی تصریج کرد :که دانشکده منابع طبیعی دارای پتانسیل علمی به منظور تشکیل کارگروه مشترک " احیأ تالاب صالحیه" و انجام اقدامات و سازوکارهای فنی و مهندسی، مشارکتی، توانمند سازی، انسجام سازمانی و تسهیل گیری فعال برای جلوگیری از تشدید این بحران محیط زیستی و تدوین نقشه راه بازسازی و احیأ تالاب صالحیه و توقف شرایط بحران آمیز فعلی است. 
وی با اشاره با تفاهم نامه منعقده فی مابین دانشکده و معاونت محیط زیست طبیعی، خواستار اختصاص یک منطقه حفاظت شده پایلوت به عنوان الگوی مدیریت یکپارچه و اجرای کارورزی های دانشجویی در عرصه های تحت مدیریت حفاظت از طرح ریزی مدیریتی برپایه زون بندی، طراحی و مهندسی زون ها، برنامه ریزی زون ها و اجرای آن شد.  

سرپرست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران گفت : که ماده 22 قانون برنامه هفتم تکالیف و اقدامات محیط زیستی با هدف رعایت استانداردهای زیست محیطی در نظر گرفته است، تصریح کرد که دانشکده منابع طبیعی بخصوص در ارزیابی اثرات محیط زیستی، تدوین برنامه مدیریت تغییرات اقلیمی کشور، ارزشگذاری اقتصادی منابع زیست محیطی و برنامه جامع مقابله با پدیده گرد و غبار و برنامه عمل آن و برنامه ملی راهبردی مدیریت پسماندها آماده همکاری با مشارکت اعضای هیات علمی متخصص در این زمینه است. 

وی با بیان اینکه عرصه های حفاظتی تحت مدیریت در کشور حدود 18 میلیون هکتار است و اینکه جمعیت محیط بانان کشور حدود 2300 نفر است، تصریح کرد: که این خود نشان دهنده آن است بدون جلب مشارکت فعالانه و مسئولانه جامعه محلی در امور محیط زیست کشور حفاظت از تنوع زیستی امری غیرممکن است و تثبیت حفاظت مشارکتی در ارتباط با مناطق حفاظت شده و قرق های اختصاصی بهبود وضعیت اکولوژیکی را بدنبال خواهد داشت. وی یادآور شد که در این خصوص خلا قانونی نیز وجود دارد که ضرورت دارد دولت و مجلس با تعامل با شبکه نخبگانی محیط زیست کشور قانون کارامد و آیین های اجرایی موثر را تدوین و اجرایی نمایند که  دانشکده در این زمینه اعلام همکاری می نماید. 

سرپرست دانشکده منابع طبیعی با بیان اینکه تاسیس دانشکده منابع طبیعی وامدار فعالیت‌های مرحوم کریم ساعی است که برای نخستین بار علم منابع طبیعی را وارد ایران کرد؛ مردی که بنا بر وصیتش، سایه درختان کهنسال دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران را برای ماندنی همیشگی انتخاب کرد، تصریح کرد: که دانشکده منابع طبیعی به عنوان اولین و کهن ترین مرکز آموزش عالی در زمینه آموزش و پژهش در زمینه‌های مختلف شامل جنگل، مرتع، آبخیزداری، بیابان، شیلات، صنایع چوب و محیط زیست با پتانسیل قابل توجه در تحصیلات تکمیلی آمادگی خود را برای همکاری با سازمان‌های ذیربط از جمله سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان شیلات کشور و ... در زمینه حل معضلات و مشکلات منابع طبیعی کشور را دارد.